Wijkvisies baseren op data

30 oktober 2020

Om als woningcorporatie de juiste beslissingen voor nu én morgen te maken, moet je uiteraard weten wat je wilt bereiken. Een goed onderbouwde wijkvisie is daarbij essentieel. Hoe zorg je ervoor dat deze echter zoveel mogelijk de waarheid weergeven, zodat je de best mogelijke beslissingen kunt maken? CorporatieGids.nl sprak daarover met data-analisten Saskia Mauritsz en Marcel Dekker en portefeuillemanager Hans Beringen van Elkien.

Een goede wijkvisie geeft volgens Hans niet alleen sturing aan de organisatie, maar is ook belangrijk om zowel intern als extern draagvlak te vormen. “Je geeft hiermee één gemeenschappelijk beeld aan de organisatie én zorgt voor draagvlak bij het uitvoeren van plannen. Zo kan aan de hand van een wijkvisie worden besloten om op een bepaalde locatie extra in te zetten op duurzaamheid of het vervangen van oude woningen. Daarbij kijken we continu naar de portefeuille die we over tien jaar willen hebben. Maar het is niet zo dat Elkien alleen haar eigen wensen laat terugkomen in de visie; de input van bewoners wordt meegenomen om deze visie ook op hun wensen te laten aansluiten.”

Verschillende invalshoeken

“De belangrijkste uitdaging bij het opstellen van wijkvisies is dat je vanuit verschillende invalshoeken een wijk analyseert, om er vervolgens een visie voor meerdere jaren over op te stellen,” gaat Saskia verder. “Dat betekent dat we een werkwijze moesten vinden waarbij iedereen een bijdrage kan leveren.”

Onderbuikgevoel voorkomen

Eind vorig jaar besloot Elkien daarom om meer gebruik te maken van data bij het opstellen van wijkvisies. “Je wilt voorkomen dat beslissingen genomen worden op basis van een onderbuikgevoel,” legt Hans uit. “Het probleem daarmee is dat je niet iedereen betrekt. Want het kan immers best zijn dat je als afdeling later betrokken bent bij de uitvoering van plannen die hun oorsprong vinden in de wijkvisie. Dan wil je wel het eerdergenoemde draagvlak hebben.”

Tijd en ruimte

Wijkvisies bestaan bij de nieuwe manier van werken uit twee delen: de analyse en planvorming, zegt Marcel. “We hebben deze twee stappen bewust uit elkaar gehaald. Op deze manier geven we collega’s de tijd en ruimte om eerst met z’n allen een goed beeld te vormen, voordat we overgaan op de uitwerking. Naast interne en externe data brengen we ook fysiek een bezoek aan de wijk. Door de coronacrisis hebben we dit laatste helaas moeten vervangen en lopen we de wijk middels een film virtueel door.”

Open data

Op de vraag wat voor gegevens Elkien gebruikt voor haar wijkvisies, vertelt Saskia: “We gebruiken hiervoor zowel interne als externe gegevensbronnen. Intern gaat het om gegevens over ons bezit in de breedste zin van het woord. Dus wat voor bezit hebben we in de wijk, wie wonen er, hoe zit het met de kwaliteit en zorggeschiktheid. Maar ook hoeveel leefbaarheidsmeldingen komen er binnen, hoeveel schuldenregelingen lopen er en hoeveel onderhoudsmeldingen ontvangen wij. Data uit ons woonruimteverdeelsysteem geven ons daarnaast inzicht in de vraagdruk.”

“Deze gegevens combineren wij vervolgens met open data,” gaat Marcel verder. “Bijvoorbeeld data van het CBS betreffende de inkomensverdeling en bevolkingsopbouw in een wijk. Het voordeel daarvan is dat we vanuit meerdere invalshoeken naar de wijk kunnen kijken. Vanwege wet- en regelgeving hebben we als corporatie maar beperkte informatie over ons bezit en bewoners.”

Data visualiseren

Om de ‘rauwe data’ bruikbaar te maken, maakt Elkien onder andere gebruik van Katoomba van Blue-Mountain. Saskia: “Ons primaire systeem Tobias AX is aangesloten op Katoomba waar we gevalideerde gegevens tot onze beschikking hebben. De data zijn voor een groot deel beschikbaar gemaakt via ‘datasets’. Hiermee hebben we zelf gegevensmodellen opgezet in Power-BI en hebben we die gebruikt voor de wijkvisierapportages. De komende periode willen we daar de data van externe bronnen ook aan toevoegen.”

“Voor de eerstvolgende wijkvisie willen we ook gebruikmaken van de BezitsMonitor van Katoomba. Deze is half september bij ons geïmplementeerd en hiermee kunnen we verschillende kenmerken van ons bezit direct op een kaart tonen. Bijvoorbeeld waar de zorggeschikte woningen staan, hoe de verdeling van energielabels is of hoeveel verhuizingen er in een buurt zijn geweest. Door zo data visueel te maken, maak je het komen tot één wijkvisie vanuit verschillende invalshoeken een stuk makkelijker. Je kunt immers snel naar de inhoud en je hoeft niet te worstelen met techniek.”

Open mindset

Op de vraag wat deze nieuwe manier van werken voor Elkien betekent, vertelt Hans: “We worden als organisatie gedwongen eerst naar de feiten te kijken en niet direct vanuit een bestaand perspectief de discussie in te gaan. Een voorbeeld hiervan kwamen we tegen in Bolsward. Veel collega’s hadden het idee dat deze gemeente zeer vergrijsd was. De cijfers van het CBS lieten echter zien dat deze plaats amper afwijkt van het gemiddelde in Friesland. De stad heeft alleen een hoger aantal grotere woonzorgcentrums, wat het vertekende beeld van een ‘vergrijsde stad’ gaf.”

“Overigens is het wel belangrijk dat we onze medewerkers niet overladen met data,” gaat Marcel verder. “Er moet altijd sprake van toegevoegde waarde zijn. Om dit te borgen nemen de data-analisten zoveel mogelijk deel aan de wijkvisies. Tegelijkertijd zien we dat andere medewerkers nieuwsgierig zijn naar wat we met data doen en dat datagedreven werken steeds meer navolging krijgt. Dat merken wij ook in de praktijk; we worden steeds beter én eerder bij projecten betrokken.”

Problemen gericht aanpakken

Bij het baseren van de wijkvisies op data is datakwaliteit essentieel, beaamt Saskia: “In 2018 heeft onze afdeling Vastgoed een groot ‘data op orde’-project gedaan waar we nu nog profijt van hebben. Daarnaast gaan medewerkers ook steeds meer het belang inzien van een goede registratie bij de bron, omdat iedereen met de data in aanraking komt. Verder merk je dat – nu we meer data gebruiken – er meer kwaliteitsissues naar boven komen die voorheen onzichtbaar bleven. Dat geeft ons de mogelijkheid om die problemen gericht aan te pakken.”

Data combineren

Elkien is inmiddels zo’n negen maanden bezig met de nieuwe benadering van wijkvisies. Saskia: “Eind januari zijn we hier in Makkum voor het eerst mee aan de gang gegaan. De reacties van deelnemers waren erg positief en enthousiast. Aan de hand van die reacties hebben we de informatiesets steeds bijgeschaafd en uitgebreid. De komende maanden willen we zoals gezegd proberen nog meer gebruik te maken van openbare CBS-gegevens en dit te koppelen aan onze eigen data. Zo zouden we bijvoorbeeld de Leefbaarheidsmeldingen van het CBS – wat meldingen van instanties zoals de politie zijn – naast onze meldingen kunnen houden. Dan kunnen we zien in hoeverre de concentratie van meldingen zich in hetzelfde gebied voordoet, zodat we daarop kunnen inspelen.”

Bron: CorporatieMedia